Promocja, wyprzedaż lub rabat to terminy, które mają na celu zachęcić nas do zakupu określonego towaru lub usługi. Jednak nie wszystkie obniżki są korzystne dla konsumentów – twierdzą zgodnie specjaliści.
Czym jest promocja?
Promocja jest działaniem przedsiębiorcy mającym na celu zwiększenie sprzedaży produktu lub usługi. Poprzez akcje promocyjne sprzedawca dostarcza konsumentom wiedzy o produkcie, dzięki czemu zachęca do jego nabycia.
– Należy odróżnić pojęcie „promocji” od „przeceny” i „wyprzedaży”. „Promocja” cenowa dotyczy sprzedaży pełnowartościowych produktów w obniżonych cenach. „Przecena” to także obniżenie ceny produktu, jednakże w tym przypadku celem jest sprzedaż produktu z wadą albo z krótkim terminem ważności. Natomiast „wyprzedaż” to sprzedawanie pełnowartościowych produktów w celu pozbycia się ich, by zwolnić miejsce na nowe produkty – wyjaśnia Anna Mlostoń-Olszewska, Miejski Rzecznik Konsumentów w Łodzi.
Promocja jest skutecznym sposobem na przyciągnięcie konsumentów do sklepu. Często przybiera formę obniżenia ceny produktu lub usługi. Na skutek promocji ma miejsce „uświadamianie konsumentom ich potrzeb” – pozyskują wiedzę o produkcie i uznają go za przydatny. Rośnie zatem szansa, że wrócą do sklepu, by go kupić.
W sytuacji, gdy towar jest wadliwy, ważne jest, by przedsiębiorcy wskazywali konsumentom, że obniżenie ceny ma związek z defektem towaru. Gdy tego nie robią narażają się na odpowiedzialność za wady.
– Jeśli konsument w chwili zawarcia umowy nie został wyraźnie poinformowany o wadzie towaru, sprzedawca nie może zwolnić się z odpowiedzialności za wadę – zaznacza Anna Mlostoń-Olszewska.
Z punktu widzenia potrzeb konsumentów bardzo istotna jest informacja o cenie, która stanowi skuteczny instrument zwiększający sprzedaż. Manipulacje zatem najczęściej dotyczą informacji o cenach. Miejski Rzecznik Konsumentów w Łodzi wymienia najczęstsze sztuczki marketingowe stosowane przez sprzedawców. Jedną z nich jest sprzedawanie towarów wadliwych pod hasłem promocji. Zdarza się, że sklepy podwyższają ceny na krótko przed tzw. obniżką, która sprowadza się wówczas do oferowania towarów po zwykłej, a nie okazyjnej cenie. Nieuczciwym zachowaniem jest również nieprzekazywanie przed zakupem w sposób rzetelny pełnej informacji o cenie, np. doliczanie do ceny opłat dodatkowych lub niedoinformowanie o warunkach promocyjnej ceny, o których nabywca dowiaduje się już po podjęciu decyzji o zakupie.
Czy takie zachowania ze strony sklepu są zgodne z prawem?
Każdy przypadek wprowadzania konsumenta w błąd przy zakupie może stanowić przejaw stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, a zatem może być uznany za działanie bezprawne. O bezprawności działania sklepu decyduje całokształt okoliczności, w jakich doszło do sprzedaży. Dużą rolę odgrywa także ocena postawy konsumenta, np. to, czy zapoznał się z warunkami promocji opracowanymi przez sprzedawcę. Każdą sprawę należy zatem oceniać odrębnie.
– Jeśli promocja jest nieuczciwa i wprowadza konsumenta w błąd, to jest niezgodna z prawem. Przykładem tego jest sytuacja, gdy sprzedawca twierdzi, że „nie można reklamować produktów z wyprzedaży” – wyjaśnia nam Grzegorz Miś, Powiatowy Rzecznik Konsumentów we Wrocławiu.
Konsument wprowadzony w błąd może żądać unieważnienia umowy. W takiej sytuacji powinien zwrócić towar i zażądać zwrotu zapłaconej ceny. W razie sporu z przedsiębiorcą może zgłosić się po wsparcie do rzecznika konsumentów działającego w jego miejscu zamieszkania. Pomoc miejskiego lub powiatowego rzecznika jest bezpłatna. [czytaj więcej]
Zgodne z prawem jest stosowanie przez sprzedawców różnych chwytów psychologicznych, które mają zachęcić do zrobienie większych zakupów.
– Chwytem niewykraczającym poza normy prawne jest np. wystawianie przy kasie tańszych produktów typu batoniki, cukierki, dropsy. Ponadto cały szereg działań o charakterze marketingowym: świąteczny wystrój sklepów, specjalne opakowania produktów i nastrojowa muzyka. Wszystko to ma sprawić, że konsumenci podświadomie już wyobrażają sobie kolację wigilijną i oczywiście choinkę z mnóstwem prezentów, które trzeba koniecznie kupić – tłumaczy Grzegorz Miś.
Czasem, w którym szczególnie należy analizować promocje są okresy świąteczne oraz czas stałych akcji promocyjnych, takich jak [Black Friday].
Konsumenci mogą bronić się przed fałszywymi promocjami
Skutecznym sposobem jest unikanie zakupów pod wpływem impulsu, emocji, pośpiechu oraz planowanie zakupów z wyprzedzeniem. Osoby, które poszukują produktu przez dłuższy czas, obserwują rynek, przez co są dość dobrze zorientowane w ofertach. Dzięki temu łatwiej im ocenić, która promocja ma charakter rzeczywisty, a która pozorny. W przypadku, gdy zakup związany jest z presją czasu, np. sprzedawca informuje, że oferta promocyjna obowiązuje tylko w tym dniu, warto dopytać, czy towar można będzie zwrócić.
– W przypadku zakupów na pokazach organizowanych poza siedzibą przedsiębiorstwa konsumentowi przysługuje prawo zwrotu towaru w terminie 14 dni bez podawania przyczyn, jednakże istnieją w tym zakresie pewne wyjątki – informuje Anna Mlostoń-Olszewska. [zobacz więcej]
– Co do zasady nie można zwrócić towaru zakupionego w sklepie stacjonarnym. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sprzedawca pozwala na zwrot towaru – mówi Grzegorz Miś.
Dobrze jest zatem przed zakupem zorientować się, czy sklep akceptuje zwroty. Jeśli tak, to ryzyko stania się ofiarą nieuczciwej promocji zdecydowanie spada.
Informacje na temat procedury zwrotu towaru i reklamacji znajdziesz [tutaj].
Oczywiście istnieją korzystne promocje. Przypadki nieuczciwego działania niektórych sprzedawców nie powinny przekreślać idei promocji. Można znaleźć szereg przykładów rzetelnych okazji, na których mogą zyskać kupujący.
– Z pewnością konsumenci odnoszą także korzyści cenowe przy zakupie towarów w ramach wyprzedaży. Warto być jednak czujnym – radzi Miejski Rzecznik Konsumentów w Łodzi.
Marta Klimczak/Ostrzegamy.online