Dokonywane przez nas zakupy nie zawsze są przemyślane. Często kupujemy pod wpływem impulsu lub przekonującego sprzedawcy. Co zrobić, kiedy zakupiony przedmiot okazuje się zbędny bądź uszkodzony?
Na początku należy odróżnić pojęcie zwrotu towaru i reklamacji, gdyż są to odrębne uprawnienia konsumenta. Prawo do reklamacji towaru wynika z przepisów prawa, a jego celem jest zwrot lub naprawa zakupionego wadliwego (uszkodzonego) przedmiotu. Natomiast zwrot towaru bez reklamacji polega na oddaniu nabytej rzeczy wolnej od jakichkolwiek wad.
Reklamacja
Zakupiony towar można zareklamować na podstawie rękojmi bądź w ramach gwarancji. Rękojmia to odpowiedzialność sprzedawcy wynikająca z ustawy. Odpowiedzialność ta oparta jest na zasadzie ryzyka, co oznacza że nie można się z niej zwolnić ani jej ograniczyć. Sprzedawca jest odpowiedzialny za wady fizyczne lub prawne sprzedanej rzeczy. Wada fizyczna polega na niezgodności sprzedanej rzeczy z umową. W szczególności może opierać się na braku cech, o których sprzedawca zapewniał, lub które wynikają z przeznaczenia przedmiotu, bądź na niekompletności wydanej rzeczy. Odpowiedzialność powstaje, gdy wada istniała przed wydaniem rzeczy lub powstała po wydaniu, ale z przyczyn tkwiących w sprzedanym przedmiocie. Natomiast wada prawna występuje, gdy sprzedany towar był na przykład własnością innej niż sprzedający osoby bądź był obciążony hipoteką. Konsument, który stwierdzi, że zakupiony przedmiot ma wady, może żądać jej usunięcia, obniżenia ceny lub naprawy. Może także odstąpić od umowy lub wymienić rzecz na taką, która nie posiada wad. Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi w przypadku rzeczy wynosi 2 lata, a w przypadku nieruchomości (np. budynku) 5 lat od czasu wydania. Forma zareklamowania rzeczy z tytułu rękojmi jest dowolna, zakup najczęściej potwierdzany jest paragonem lub wydrukiem z historii konta bankowego. W ramach rękojmi obowiązuje termin 14-dniowy na rozpatrzenie reklamacji.
Reklamacja może być złożona także na podstawie gwarancji. Gwarancja, inaczej niż przy rękojmi, może być udzielona przy zakupie, jednak nie jest obowiązkiem sprzedawcy. Zakres gwarancji jest szerszy, odejmuje wady fizyczne oraz zapewnienie o jakości produktu, a jej okres może ustalić sprzedający. Zgłaszający reklamację może żądać wymiany towaru na nowy, naprawy lub zwrotu zapłaconej ceny.
Zwrot towaru
W odróżnieniu od reklamacji, zwrot towaru polega na oddaniu zakupionej rzeczy, wolnej od jakichkolwiek wad. Jeżeli przedmiot był zakupiony w sklepie stacjonarnym, to sprzedawca nie ma obowiązku przyjmowania niewadliwego towaru tylko dlatego, że klient się rozmyślił. Zwrot towaru możliwy jest tylko wtedy, gdy sprzedawca w regulaminie sklepu stacjonarnego przewidział możliwość zwrotu w określonym terminie, pod konkretnymi warunkami (na przykład z oryginalną metką).
Wyjątkiem jest sytuacja, w której klient zakupił towar na odległość – w sklepie internetowym bądź poza lokalem przedsiębiorstwa, na przykład w czasie pokazu. W tym przypadku konsument ma prawo w ciągu 14 dni od odebrania towaru odstąpić od umowy poprzez złożenie odpowiedniego oświadczenia [wzór formularza]. Co ważne, nie trzeba tłumaczyć swojej decyzji ani podawać powodu. Sprzedawca ma wtedy obowiązek zwrócić klientowi dokonane przez niego płatności, także koszty dostawy. Ustawa o prawach konsumenta przewiduje pewne ograniczenia w możliwości odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Na przykład, nie przysługuje odstąpienie od umowy, której przedmiotem jest rzecz nieprefabrykowana, czyli wyprodukowana według potrzeb klienta (przykładem mogą być zindywidualizowane zaproszenia) czy też przedmiotem są nagrania dźwiękowe lub gry komputerowe. Prawo odstąpienia nie przysługuje również w przypadku zakupu rzeczy o krótkim terminie przydatności (na przykład niektórej żywności) lub gdy przedmiot ze względów higienicznych jest dostarczany w zapieczętowanym opakowaniu, a opakowanie to zostało po dostarczeniu otwarte.
Klaudia Nowakowska/Ostrzegamy.online