Aż 90 proc. Polaków deklaruje, że wie, jak zadbać o bezpieczeństwo swoich danych osobowych w internecie. Młodzi ludzie podkreślają, że wiedzą najwięcej i najpewniej czują się w wirtualnym świecie. Warto wspomnieć, że to jednak oni najczęściej popełniają błędy. Często publikują zdjęcia swoich dokumentów bądź udostępniają osobom postronnym swoje loginy oraz hasła – wynika z badania przeprowadzonego przez serwis ChronPESEL.pl i Krajowy Rejestr Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO).
W 2022 roku, w porównaniu do 2021 roku, nadal tak samo definiujemy zagrożenia dla danych osobowych. Tegoroczna edycja raportu pt. „Wiedza na temat bezpieczeństwa danych osobowych w Polsce” przedstawia najnowsze wyniki badań w kwestii bezpieczeństwa w sieci. Ponad 30 proc. badanych uważa, że najbardziej musimy się obawiać wycieków z baz instytucji lub firm publicznych, ale również prywatnych. Najbardziej Polacy obawiają się oszustów wyłudzających dane. Na pierwszym miejscu umieściło ich blisko 43 proc. ankietowanych. Prawie 23 proc. badanych boi się z kolei kradzieży danych osobowych (a w konsekwencji swoich oszczędności) ze strony cyberprzestępców i hakerów.
📈 Ponad 42 proc. respondentów badania @chronPESEL i @KRD_pl pod patronatem #UODO zadeklarowało, że ich zdaniem największe zagrożenie dla bezpieczeństwa #DaneOsobowe stanowi kradzież danych w wyniku próby wyłudzenia poprzez oszustwo.
📊 Pobierz raport: https://t.co/Yd6BdXNZfz pic.twitter.com/PYtsQSnuvn
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) May 26, 2022
Z badania wynika, że tylko niewiele ponad połowa ankietowanych (55 proc.) wie, co należy zrobić w przypadku wyłudzenia danych osobowych, takich jak: imię, nazwisko, adres lub numer PESEL. Najwięcej na ten temat wiedzą osoby młode. Wśród ludzi w wieku od 18 do 34 lat ten odsetek wynosi około 65 procent. Pozostali nie wiedzą lub mają wątpliwości.
Ponad 80 proc. badanych zaznacza, że sprawę wyłudzenia danych osobowych zgłosiłoby na policję, a blisko 75 proc. respondentów o zdarzeniu poinformowałoby swój bank. 68 proc. badanych deklaruje, że zmieniłoby również hasła do logowania w serwisach, z których korzystają. Niespełna połowa ankietowanych zgłosiłaby sprawę do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, a blisko tylko co czwarty pytający sprawdziłby w Biurze Informacji Gospodarczej, czy ktoś nie próbował już wykorzystać skradzionych danych.
ℹ️ Prezes @UODOgov_pl, Jan Nowak, odnosząc się do wniosków płynących z badania @chronPESEL i @KRD_pl pod patronatem #UODO podkreśla, że oprócz wiedzy, potrzeba też rozwagi i przewidywania konsekwencji podejmowanych działań, aby zachować bezpieczeństwo swoich danych osobowych. pic.twitter.com/slvGw2V8y1
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) May 31, 2022
„Nieustannie warto przypominać, że najważniejsza jest zasada ograniczonego zaufania i zachowywanie zdrowego rozsądku. Mimo bowiem deklarowania, że wiemy, jak rozpoznać próby oszustwa (mające na celu wyłudzenie danych) to w codziennym zachowaniu wciąż popełniamy błędy. Tylko ostrożność oraz dokładne weryfikowanie informacji i internetowych kontaktów pozwoli ograniczyć ryzyko zdobycia przez cyberprzestępców, którzy stosują coraz bardziej wyrafinowane metody, dostępu do zawartości naszych komputerów czy smartfonów, a za ich pośrednictwem do naszych kont bankowych, kont w portalach społecznościowych czy skrzynek poczty elektronicznej” – mówi Monika Krasińska, dyrektor Departamentu Orzecznictwa i Legislacji w Urzędzie Ochrony Danych Osobowych.
„Najważniejsza jest zasada ograniczonego zaufania i zachowywanie zdrowego rozsądku. Mimo deklarowania, że wiemy, jak rozpoznać próby oszustwa mające na celu wyłudzenie danych, to w codziennym zachowaniu wciąż popełniamy błędy.” – zauważa dyr. Monika Krasińska z @UODOgov_pl. pic.twitter.com/rx8KtH6s5f
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) May 25, 2022
Młodzi Polacy są przekonani, że trudno ich oszukać w sieci
Większość ankietowanych podkreśla, że wie, jak zadbać o bezpieczeństwo swoich danych osobowych w internecie. Uważa tak 90 proc. badanych. Zdecydowaną pewność ma co szósty ankietowany (17 proc.). Najpewniej czują się ludzie młodzi. Co trzecia osoba w wieku od 18 do 24 lat i co czwarta w wieku od 25 do 34 lat jest absolutnie pewna swojej wiedzy nt. bezpieczeństwa w sieci. Najwięcej wątpliwości mają emeryci i renciści, czyli osoby powyżej 65. roku życia. Tylko niespełna 9 proc. z nich twierdzi, że doskonale wie, jak bezpiecznie korzystać z sieci.
W ramach XII edycji programu #TwojeDaneTwojaSprawa dzieci przygotowały podcasty adresowane do seniorów nt. zasad ochrony danych osobowych. Zawarto w nich wskazówki, jak osoby starsze mogą skutecznie i bezpiecznie chronić #DaneOsobowe.
Więcej informacji ⤵️https://t.co/nA1ip5jzWx
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) June 1, 2022
Wysokie jest również przekonanie na temat własnych umiejętności rozpoznania prób oszustwa mającego na celu wyłudzenie danych osobowych.
„88 proc. ankietowanych jest przekonanych, że zorientuje się, jeśli będzie miało do czynienia z dzwoniącym oszustem lub fałszywymi wiadomościami e-mail i SMS” – podaje Urząd Ochrony Danych Osobowych.
Ponad 30 proc. ankietowany w wieku od 18 do 34 lat jest przekonany, że z łatwością rozpozna próbę internetowego oszustwa. Zapytani o to, jak weryfikują autentyczność otrzymanych wiadomości i połączeń, ankietowani najczęściej wskazują na sprawdzenie rozmówcy w sieci i przeanalizowanie adresu e-mailowego nadawcy wiadomości. Robi tak 55 proc. badanych. W dalszej kolejności zwracamy uwagę na formę graficzną i treść otrzymanego komunikatu (47 proc.) oraz sprawdzamy dokładnie załączony link (44 proc.). Warto zaznaczyć, że są to zasady, o którym zawsze powinniśmy pamiętać.
„Należy unikać klikania w jakiekolwiek linki, kierujące nas do strony z płatnością lub zachęcające do pobrania nowego oprogramowania, które umieszczone są w wiadomościach e-mail lub SMS-ach. Zwłaszcza jeśli otrzymaliśmy je od niezweryfikowanego nadawcy. W takich sytuacjach należy dokładnie sprawdzić adres mailowy oraz strony www, do której jesteśmy odsyłani. Podszywając się pod pracowników banków, firm energetycznych, dostawców internetu czy pracowników instytucji publicznych oszuści starają się z kolei wykorzystać naszą niewiedzę. Należy pamiętać, że żaden konsultant ani urzędnik nie będzie przez telefon żądać naszych danych osobowych w celu weryfikacji, ani zachęcać do pobrania programów, które to zrobią. Sama taka prośba powinna być dla nas sygnałem ostrzegawczym. W takich sytuacjach warto się rozłączyć i samodzielnie zadzwonić na numer infolinii lub do naszego opiekuna klienta, żeby zweryfikować sprawę” – przypomina Bartłomiej Drozd, ekspert serwisu ChronPESEL.pl.
W jaki sposób Polacy dbają o bezpieczeństwo swoich danych? Ilu respondentów badania @ChronPESEL i @KRD_pl wie, jak zareagować w przypadku wyłudzenia #DaneOsobowe?
Odpowiedzi na te pytania zawiera #raport dot. wiedzy nt. bezpieczeństwa danych osobowych⤵️https://t.co/Yd6BdXwoo1
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) May 25, 2022
Niebezpieczne zachowania użytkowników internetu
Na niewiele zdadzą się różnego rodzaju zabezpieczenia, hasła czy nawet specjalne kody, jeśli sami udostępnimy wrażliwe informacje na swój temat. Co dziewiąty ankietowany przyznaje, że zdarzyło mu się (choć raz) przekazać osobom trzecim swoje dane do logowania do poszczególnych kont. Największy odsetek takich odpowiedzi udzieliły osoby w wieku od 18 do 24 lat (28 proc.) oraz od 25 do 34 lat (16 proc.). Jednocześnie to dwie grupy, które najczęściej twierdziły, że wiedzą, jak zadbać o bezpieczeństwo swoich danych osobowych. To pokazuje, że wcześniejsze deklaracje nie zawsze są poparte właściwymi zachowaniami.
Należy pamiętać, że nie tylko nie powinniśmy udostępniać danych do logowania. Warto pamiętać także o innych rzeczach. 11,5 proc. ankietowanych przyznaje, że opublikowało kiedyś w sieci zdjęcie swoich dokumentów. W przypadku osób w wieku od 18 do 24 lat zrobił tak nawet co piąty badany.
„Co czwarty badany przyznaje, że zdarzyło mu się wypełnić w sieci ankietę, która wymagała podania danych, takich jak numer PESEL czy adres” – podaje UODO.
Blisko 2/3 ankietowanych deklaruje również, że przez ostatni rok nie zlikwidowało swoich kont w serwisach społecznościowych, z których dawno nie korzystało. Wyjątkiem są osoby w wieku od 18 do 24 lat. Niespełna 37 proc. z nich „zrobiło porządek w swoich mediach społecznościowych”.
Konsekwencje utraty danych osobowych
Cyberprzestępcy zdobyte (często pod wpływem manipulacji) dane osobowe, wykorzystują na różne sposoby. Oszuści, którzy mają informacje na nasz temat, robią wszystko, by mieć z nich jak największy pożytek. Z raportu pt. „Wiedza na temat bezpieczeństwa danych osobowych w Polsce” wynika, że Polacy zdają sobie sprawę z tego, jak przestępcy wykorzystują skradzione dane osobowe.
Ankietowani najczęściej wskazują na zaciąganie zobowiązań finansowych w postaci np. umowy kredytowej na zakupy, leasingu lub pożyczki (86 proc.). Ponad 60 proc. respondentów obawia się sprzedaży danych oraz wykorzystania ich do założenia firmy, która zaciągnie kolejne zobowiązania finansowe. Dlatego tym bardziej każdy z nas powinien wiedzieć, jak zareagować, np. w przypadku utraty dokumentów.
„To, jak postąpić, gdy nasze dane osobowe zostały wykradzione lub wyłudzone, zależy od tego, jakie informacje dostały się w niepowołane ręce. Podstawowymi krokami są zgłoszenie sprawy na policję oraz poinformowanie swojego banku. W przypadku utraty dowodu osobistego powinniśmy z kolei udać się do dowolnego urzędu gminy w celu jego unieważnienia. Jeśli zaś doszło do wycieku z serwisu, z którego korzystamy, bezwzględnie należy zmienić hasła do logowania i ustawić dwuskładnikowe uwierzytelnienie. Trzeba pamiętać także o monitorowaniu swoich kont bankowych, a zwłaszcza skrupulatnej analizie wszelkiej odnotowanej na nich aktywności” – tłumaczy Monika Krasińska, dyrektor Departamentu Orzecznictwa i Legislacji w Urzędzie Ochrony Danych Osobowych.
Warto mieć na uwadze, że nawet zachowanie wszystkich zasad bezpieczeństwa i korzystanie z sieci bardzo „ostrożnie” może nie wystarczyć, by uchronić się przed wykorzystaniem naszych danych osobowych. Nie wiemy na przykład, w jaki sposób zabezpieczone są bazy danych serwisów internetowych, z których korzystamy, a jak wiemy, prawie każdy korzysta m.in. z kont społecznościowych.
Dziecko ma prawo do prywatności i prawo ochrony dóbr osobistych, dlatego warto także zachęcać je do poszerzenia wiedzy o ochronie danych osobowych.
Doświadczenia programu #TwojeDaneTwojaSprawa pokazują, że uczniowie mają wiele pomysłów, jak edukować o ochronie danych osobowych. pic.twitter.com/Y6JMeccWAP
— Urząd Ochrony Danych Osobowych (@UODOgov_pl) June 1, 2022
Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych w marcu 2022 roku metodą CAWI. Reprezentatywna grupa respondentów to 1010 osób.
Polecamy także:
Urząd Ochrony Danych Osobowych/Ostrzegamy.online