Rośnie liczba prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży. W roku 2018 w Polsce na swoje życie targnęło się 746 nastolatków w wieku 13-18 lat. To o 44 osoby więcej niż rok wcześniej – podaje Komenda Główna Policji.

Jednocześnie zmniejszyła się liczba zgonów nastolatków (od 13 do 18 roku życia) w wyniku prób samobójczych. W 2018 roku odnotowano 92 przypadki śmiertelne, rok wcześniej – 115.

Polska znajduje się w czołówce krajów europejskich, jeśli chodzi o próby samobójcze młodzieży. Z [danych] opublikowanych przez Centrum Pomocy Dzieciom Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę” wynika, że wśród badanej grupy nastolatków w wieku 13-17 lat (reprezentatywna próba 1155 osób) do podjęcia próby samobójczej przyznało się 7 proc. badanych.

– Samobójstwa należą do najczęstszych przyczyn zgonów u nastolatków. W Polsce w 2018 roku było 5 samobójstw u dzieci do 12 roku życia i 92 samobójstwa u młodzieży. Uważa się, że na jedno samobójstwo przypada w populacji od 20 do 100 prób samobójczych. Według danych Eurostatu w Polsce jest dwa razy więcej samobójstw – w przeliczeniu na liczbę mieszkańców – niż średnio w Europie. Jesteśmy niestety w niechlubnej czołówce Europy – mówi dr hab. n. med. Barbara Remberk, kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Warszawie oraz konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży.

 

Powody samobójstw

Przyczyny myśli samobójczych, jak również ich realizacji są różne. Istnieje wachlarz motywów skłaniających dzieci i młodzież do odebrania sobie życia.

– Przyczyny prób samobójczych są złożone i nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Czynnikami ryzyka próby samobójczej są zaburzenia psychiczne u dziecka, wrażliwość dziecka, ale także sytuacja zewnętrzna – trudności rówieśnicze i rodzinne. Problemem może być też dostępność potencjalnych metod – i niedostępność leczenia – tłumaczy dr hab. n. med. Barbara Remberk.

Z opublikowanych w 2009 roku statystyk Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, iż największy wzrost liczby prób samobójczych notuje się od października do kwietnia. Kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Warszawie potwierdza, że czasem, w którym najwięcej pacjentów zgłasza się do szpitali psychiatrycznych, jest okres jesienno-zimowy, kiedy nasilają się zaburzenia depresyjne i pokrewne.

– Większość osób (prawdopodobnie około 90 proc.), które skutecznie popełniły samobójstwo, cierpiała na jakieś zaburzenia psychiczne. Nie tylko depresja stwarza zagrożenie samobójstwem, ale rzeczywiście myśli i zamiary samobójcze w depresji występują często. Rozważania o bezsensie życia czy zwiewne myśli samobójcze same w sobie są objawem dość częstym – może ich doświadczać nawet 30 proc. nastolatków, niekoniecznie cierpiących na poważne zaburzenia psychiczne. Równocześnie jednak wiemy, że myśli samobójcze mogą być stanem bezpośredniego zagrożenia życia  – tłumaczy dr Remberk.

Duży wpływ na pojawienie się myśli samobójczych ma najbliższe środowisko rodzinne i szkolne. Może zdarzyć się tak, że to złe relacje z bliskimi (rodzicami, rodzeństwem) oraz kolegami ze szkoły doprowadzają dziecko lub nastolatka do podjęcia próby samobójczej. Rola rodziców i nauczycieli jest bardzo ważna na etapie rozpoznania, czy z dzieckiem dzieje się coś złego.

– Nastolatek, który źle się czuje, który nie wie, czy jego życie ma sens, czy też rozważa myśl o odebraniu sobie życia – często nie ma już siły sam szukać pomocy ani mówić komuś o swoich problemach. To bliscy, znajomi, przyjaciele czy też szkoła mają szansę zauważyć, że z dzieckiem dzieje się coś złego i na to zareagować. Co to znaczy zareagować? Jeżeli o myślach samobójczych rówieśnika, kolegi z klasy, przyjaciela dowiaduje się dziecko czy nastolatek – radzimy powiedzieć o tym zaufanemu dorosłemu. Rolą dorosłego jest sprawić, aby potrzebujące dziecko skorzystało z pomocy profesjonalnej – zaznacza kierownik Kliniki Psychiatrii Dzieci i Młodzieży w Warszawie.

 

Symptomy

Istnieje lista znaków ostrzegawczych, na którą bliscy powinni zwrócić szczególną uwagę u dzieci. Czujni rodzice mogą zapobiec tragedii, jaką jest samobójstwo. Psycholog Iwona Tyczyńska w Poradniku dla pracowników szkół i placówek oświatowych oraz rodziców pt. „Zapobieganie samobójstwom dzieci i młodzieży” zwraca uwagę na symptomy wskazujące na chęć popełnienia samobójstwa przez nastolatki.

Oto kilka przykładowych zachowań, które mogą sugerować zamiar targnięcia się na własne życie:

– wycofywanie się z kontaktów z rodziną i przyjaciółmi, odwracanie się od nich,

– zainteresowanie lub wręcz zaabsorbowanie tematyką śmierci,

– wyraźne zmiany osobowości i poważne zmiany nastroju,

– trudności z koncentracją,

– trudności w szkole; obniżenie jakości pracy i ocen,

– zmiana dotychczasowych zwyczajów dotyczących jedzenia i snu (utrata apetytu lub objadanie się, bezsenność lub nadmierna senność),

– utrata zainteresowania rozrywkami,

– częste uskarżanie się na fizyczne dolegliwości, przeważnie powiązane z emocjami, jak bóle głowy, bóle żołądka lub uczucie zmęczenia,

– nieustanne znudzenie,

– utrata zainteresowań dla rzeczy i spraw, o które dotychczas młody człowiek się troszczył (np. zaniechanie dbałości o wygląd).

 

Najczęstsze sposoby samobójstw

Z badań policji wynika, że młodzież  najczęściej na sposób odebrania sobie życia wybiera nadmierne spożycie leków, powieszenie, a także samookaleczenie. Śledczy zauważają również związek pomiędzy samobójstwem a byciem w stanie upojenia alkoholowego. Główny Urząd Statystyczny opublikował raport za 2016 rok, z którego wynika, że najczęściej wybieraną metodą (również w przypadku dzieci) jest powieszenie. Wiele zgonów wśród dorosłych nastąpiło również przez rzucenie się z wysokości, zastrzelenie, utopienie oraz zażycie środków nasennych.

 

Gdzie szukać ratunku?

– Dziecko po próbie samobójczej powinno być skonsultowane przez lekarza, najlepiej przez pediatrę, ze względu na potencjalne skutki somatyczne podjętej próby, oraz przez psychiatrę – w celu oceny, jakiej formy pomocy dziecko potrzebuje w zakresie swoich problemów psychicznych. Natomiast jeżeli nie mówimy o próbie samobójczej, lecz o mniej nasilonych trudnościach, można rozpocząć poszukiwanie pomocy od konsultacji u psychologa. W szkołach pracują psychologowie szkolni, niektóre poradnie psychologiczno-pedagogiczne oferują terapię. Psychologowie pracują też w poradniach zdrowia psychicznego czy w sektorze niepublicznym – wyjaśnia dr hab. n. med. Barbara Remberk.

Telefon zaufania dla młodzieży w kryzysie to 116 111. W nagłych sytuacjach można dzwonić też na pogotowie lub pod numer 112.

 

Wsparcie dla rodzin ofiar

Niestety nie zawsze udaje się pomóc na czas i pewna część prób samobójczych kończy się śmiercią. W takich sytuacjach szczególnej opieki i wsparcia potrzebują bliscy zmarłego dziecka. W internecie istnieją witryny działające w celu niesienia pomocy dla rodziców dziecka po tzw. udanej próbie samobójczej. Jedną z takich stron jest ,,[Serwis dla Rodziców po Stracie Dziecka. Dlaczego]”.

Rodzina, która doświadczyła utraty kogoś bliskiego w tak dramatycznej formie, zwykle boryka się z kryzysem. Cierpienie bliskich jest jeszcze bardziej nasilone, jeżeli zginęło dziecko. Dodatkowym zagrożeniem jest ryzyko kolejnych samobójstw lub prób samobójczych – tak, jakby została „przetarta ścieżka”. Po samobójstwie nastolatka wsparcia potrzebują bliscy dziecka, ale także jego rówieśnicy. W szkole po takim tragicznym wydarzeniu powinna być przeprowadzona interwencja kryzysowa z udziałem psychologów – tłumaczy dr Remberk.

 

Marta Klimczak/Ostrzegamy.online

 

Szanowni Państwo,

w związku z wejściem w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) informujemy, że Administratorem danych osobowych jest Fundacja Lux Veritatis z siedzibą w Warszawie (01-192) przy ul. Leszno 14.

Szczegółowe informacje dotyczące przetwarzania Państwa danych osobowych znajdują się w Polityce przetwarzania danych osobowych dostępnej TUTAJ

Prosimy pamiętać, że zawsze można udzieloną zgodę odwołać.

JAKIE DANE GROMADZIMY?
Jako administrator Państwa danych osobowych informujemy, że przetwarzamy Państwa dane które są zbierane podczas korzystania przez Państwa z naszej strony: Państwa zapisy na Newsletter (o ile takie wystąpią), pliki cookies umożliwiające właściwą prezentację naszej strony.

KTO BĘDZIE ADMINISTRATOREM PAŃSTWA DANYCH?

Administratorami Państwa danych będziemy my: Fundacja Lux Veritatis z siedzibą w Warszawie (01-192) przy ul. Leszno 14, wpisana przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i Rejestru przedsiębiorców pod nr KRS: 0000139773; nr NIP: 896-11-69-046, nr REGON: 931899215

JAKI MAMY CEL W PRZETWARZANIU PAŃSTWA DANYCH OSOBOWYCH?
Przetwarzamy te dane w celach opisanych w naszej polityce, między innymi aby w prawidłowy sposób wyświetlić Państwu stronę internetową.