Projekt ustawy nowelizującej pakiet antykryzysowy, tzw. Tarcza 3.0, przewiduje wiele mechanizmów wiążących się ze stopniowym „odmrażaniem” pracy sądów. Rozwiązania mają zapewnić stronom bezpieczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości.
W związku z pandemią koronawirusa SARS-CoV-2 od połowy marca sądy działają w ograniczonym zakresie. Wraz z planami stopniowego odmrażania polskiej gospodarki Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało szereg rozwiązań dotyczących bezpiecznego przywracania pracy sądów. Mechanizmy znalazły się w projekcie nowelizującym Tarczę Antykryzysową.
Szybszy tok postępowań
Projekt nowej Tarczy przewiduje, że w sądach więcej spraw niż dotychczas będzie miało charakter pilny, co zapewni ich szybsze rozpatrzenie. Wśród pilnych znajdą się: sprawy, w których stosowane jest tymczasowe aresztowanie; dotyczące podjęcia warunkowego umorzenia postępowania i wykonania kary warunkowo zawieszonej. Do tej grupy zaliczą się także sprawy np. o wyrażenie zgody na zabieg medyczny oraz przesłuchania świadków w postępowaniach dotyczących przestępstw seksualnych.
Aby nie narażać zdrowia uczestników postępowania, w niektórych sprawach będzie można uzyskać wyrok bez rozprawy. Dotyczy to sytuacji, gdy przeprowadzenie rozprawy ze względu na epidemię nie będzie możliwe, a sąd nie dysponuje sprzętem pozwalającym procedować na odległość. W takim przypadku sąd po odebraniu od stron pisemnych stanowisk, będzie mógł rozstrzygnąć sprawę na posiedzeniu niejawnym.
W terminie 7 dni od wejścia ustawy w życie zaczną biec zawieszone wcześniej terminy procesowe i sądowe – np. na zaskarżenie orzeczenia, a sprawy, w których bieg terminu został wstrzymany – ponownie ruszą.
Więcej rozpraw na odległość
Mając na uwadze zdrowie obywateli oraz możliwości techniczne sądów, Ministerstwo Sprawiedliwości analizuje i określa w rekomendacjach warunki przeprowadzania rozpraw w czasie epidemii. Oprócz stosowania w sądach zwykłych środków ochrony, tj. maseczek, dezynfekcji rąk, w miarę możliwości przesłuchania świadków lub biegłych będą mogły odbywać się w trybie videokonferencji z innego pomieszczenia w sądzie. W ten sposób będzie można przesłuchiwać także osadzonych w zakładach karnych.
Bezpieczeństwo podczas wizyty u notariusza
Notariusz przy sporządzaniu czynności notarialnej korzysta z dokumentów urzędowych. Zmiany przewidziane w projekcie ustawy pozwolą mu na korzystanie z dokumentów elektronicznych, dostarczanych za pomocą platformy ePUAP. Wydrukowany i poświadczony przez notariusza dokument będzie miał moc prawną dokumentu elektronicznego. Umożliwi to obywatelom załatwienie czynności notarialnej bez konieczności wizyty w urzędzie.
Szerszy dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej
Na czas stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub stanu nadzwyczajnego zniesiono obowiązek składania wymaganego do tej pory oświadczenia o tym, że osoba, która chce skorzystać z pomocy, nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej usługi prawnej. Będzie możliwość udzielania pomocy także zdalnie, przez telefon lub internet.
Wydłużony termin zamiany akcji
Termin obowiązkowej dematerializacji akcji – zamiany z formy papierowej na elektroniczną – został przesunięty o 3 miesiące, do 30 września 2020 roku. Natomiast papierowe dokumenty akcji tracą moc dopiero 1 marca 2021 roku. Spółki kapitałowe zyskały więcej czasu na przeprowadzenie tych operacji, co zaoszczędzi im kosztów oraz rozwiąże kłopoty organizacyjne powstałe ze względu na panującą epidemię.
Rozwiązania dla osób przystępujących do zawodowych egzaminów prawniczych
Dla osób, które ze względu na zmianę terminu nie będą mogły przystąpić do egzaminów zawodowych, przewidziano pełny zwrot uiszczonej opłaty za egzamin. Natomiast osoby przygotowujące się do egzaminu mają prawo do płatnego urlopu szkoleniowego w części niewykorzystanej z powodu odwołania egzaminu.
Tarcza antylichwiarska
Projekt Tarczy Antykryzysowej zawiera rozwiązania antylichwiarskie. Ustawa przewiduje, że komornik będzie mógł zlicytować mieszkanie tylko wtedy, gdy dług będzie przekraczał 5 proc. jego wartości. Umowy przenoszące własność mieszkania lub domu w zamian za pożyczkę, która stanowi ułamek jego wartości będą nieważne. Osoba, która zawierając umową pożyczki zażąda zapłaty lichwiarskich kosztów lub odsetek, musi liczyć się z karą nawet do 5 lat pozbawienia wolności. Więcej na ten temat pisaliśmy [tutaj].
Klaudia Nowakowska/Ostrzegamy.online