Wśród wszystkich chorób psychicznych najwyższy wskaźnik śmiertelności dotyczy anoreksji. Wynosi on około 22 proc. – podaje Fundacja Światło dla Życia. Z badań prowadzonych nad anoreksją wynika, że problem jadłowstrętu z roku na rok coraz częściej dotyczy dzieci.
Anoreksja to jedna z kilku chorób dotyczących zaburzeń żywienia. Osoba cierpiąca na nią ma jeden cel: ograniczyć ilość spożywanego jedzenia do minimum, by jak najbardziej obniżyć masę swojego ciała.
– Anoreksja to zaburzenie psychiczne. Osoba chora m.in. odczuwa silny lęk przed przytyciem, a to, na czym buduje swoją samoocenę to jej wygląd, masa ciała czy sposób jedzenia oraz związane z tym poczucie kontroli – wyjaśnia Monika Piotrowska, psycholog i terapeuta, prezes Ogólnopolskiego Centrum Zaburzeń Odżywiania.
Podłożem zachorowania jest przeświadczenie, że wygląd oraz szczupła sylwetka są najważniejszymi atrybutami w życiu. Osoba, która tak myśli, jest przekonana, iż cechy te zapewnią jej silną pozycję w społeczeństwie. Dochodzi do wniosku, że jeżeli będzie jadła, nie będzie szczupła, a w konsekwencji nie zostanie zaakceptowana przez otoczenie. Myślenie w ten sposób niesie ze sobą poważne ryzyko. Im dłużej nie spożywa się pokarmów, tym łatwiej o zanik poczucia głodu. Istnieje szereg zachowań, które mogą doprowadzić do problemów żywieniowych, a w konsekwencji do anoreksji.
– Anoreksja może mieć dwa oblicza. Pierwszym jest stosowanie restrykcyjnej diety i intensywnych ćwiczeń fizycznych. W drugim – chory prowokuje wymioty czy stosuje środki przeczyszczające, moczopędne – mówi w rozmowie z portalem Ostrzegamy.online Monika Piotrowska.
Przyczyny anoreksji
Główną przyczyną anoreksji jest silny strach przed przytyciem. Lęk powoduje ograniczenie posiłków do minimum. Chory stosuje różne metody, by oszukać organizm – dzieli posiłki na wiele części, pije duże ilości wody. Praktyki te tworzą wrażenie, że zjadło się więcej niż w rzeczywistości oraz wypełniają żołądek. Często jednak, w celu ograniczenia lęku przed wzrostem masy ciała i poczucia winy z powodu jedzenia, chorzy zupełnie przestają jeść. Obok lęku istnieje szereg innych przyczyn zachorowań na anoreksję. Często ofiarami tej choroby są osoby z wysokimi ambicjami oraz niskim poczuciem swojej wartości. Ludzie ze zniekształconym wizerunkiem samego siebie i wygórowanymi ambicjami stawiają sobie za cel kontrolę masy swojego ciała, co pozwala im wierzyć, że panują nad swoim życiem. Znaczenie ma także aspekt społeczno-kulturowy. Moda oraz idealizacja szczupłej sylwetki przez media również przyczyniły się do rozwoju tego zjawiska.
Nie ignoruj problemu
Kiedy dostrzeżesz u bliskiej osoby niepokojące objawy związane z żywieniem i szybkim spadkiem masy ciała, reaguj. Na początku choroby zdarza się, że otoczenie nie dostrzega problemu. Anorektycy dobrze ukrywają fakt, że nie jedzą, np. poprzez unikanie spożywania wspólnych posiłków. Niską masę ciała chowają pod grubą odzieżą.
,, Jeśli twoje dziecko choruje na anoreksję, dowiedz się jak najwięcej na ten temat. Porozmawiaj z nim i przekonaj do rozpoczęcia leczenia pod okiem specjalisty. Jeżeli chory zdecyduje się na skorzystanie z pomocy terapeuty, wspieraj go w tym. W sytuacji, kiedy nie radzisz sobie z tym problemem, porozmawiaj ze specjalistą” – radzi Monika Piotrowska w poradniku ,, Tu nie chodzi o jedzenie. Praktycznie o zaburzeniach odżywiania dla rodziców”.
W podejmowaniu wszelkich działań ważne jest, by wykazać się cierpliwością i spokojem. Krzyki i awantury mogą spowodować, że osoba cierpiąca na anoreksję jeszcze bardziej zamknie się na otoczenie. Wsparcie ze strony bliskich może okazać się podstawowym elementem w procesie walki z chorobą.
Jak rozpoznać zaburzenia odżywiania?
Za najbardziej oczywisty objaw choroby powszechnie uznaje się szybki spadek masy ciała. Nie jest to jednak jedyny symptom, który może wskazywać na zaburzenia odżywiania. Nagłe ograniczanie posiłków i przekonanie, że „jest się grubym” to również znaki świadczące, że możemy mieć do czynienia z anoreksją. Innymi sygnałami, że dzieje się coś niepokojącego są omdlenia, zawroty głowy i osłabiona odporność.
– Zaniepokojenie powinno wzbudzić to, że taka osoba zaczyna eliminować coraz więcej spożywanych produktów potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jeżeli wskaźnik BMI – stosunek masy ciała do wzrostu – wynosi poniżej 19, a także coraz częściej osoba jest niezadowolona, a nawet krytyczna wobec swojego wyglądu lub zwraca na niego coraz większą uwagę, powinniśmy podjąć konkretne działania – podkreśla Monika Piotrowska.
Wpływ na jakość życia
Według danych z 2011 roku zgromadzonych przez Główny Urząd Statystyczny, chorzy na anoreksję mają większy problem w znalezieniu pracy. Choroba obniża jakość życia we wszystkich aspektach; niska masa ciała związana jest z szeregiem konsekwencji fizycznych i psychicznych.
– U chorych na anoreksję nierzadko rodzą się niechęć, depresja, myśli – a czasem nawet próby – samobójcze. Bywa, iż pacjenci muszą poddać się hospitalizacji z powodu wielu problemów zdrowotnych, takich jak: złe krążenie, zaburzenia hormonalne oraz kłopoty z sercem. Anoreksja to przede wszystkim choroba, która spośród wszystkich zaburzeń psychicznych ma największy odsetek śmiertelności – tłumaczy Monika Piotrowska.
Rola rodziny i przyjaciół
Znaczącą rolę w procesie wychodzenia z anoreksji odgrywają bliscy. Podczas leczenia chory wymaga szczególnej opieki i wsparcia. Rodzice mogą pomóc, na przykład w kontrolowaniu, czy stosuje się do zaleceń lekarza i dietetyka. Istotne jest to, by rodzina wiedziała, jak powinna odnosić się do chorej osoby, a jakich zachowań należy unikać.
– Najważniejsze jest, aby nie przeszkadzać w procesie zdrowienia. Krytyka oraz wytykanie błędów potrafią zniszczyć całą pracę specjalistów. Podczas leczenia rodzice są zapraszani na spotkania, by mogli skorzystać z rodzinnej psychoterapii lub konsultacji dla bliskich – wyjaśnia prezes Ogólnopolskiego Centrum Zaburzeń Odżywiania.
,,Poczucie wsparcia i akceptacji potrafią przyspieszyć leczenie nawet o kilka lat”– czytamy na stronie Fundacji Światło dla Życia.
Z anoreksją można wygrać
Anoreksja zaliczana jest do długotrwałych chorób, wymagających odpowiedniego leczenia. Z zaburzeń odżywiania można się całkowicie wyleczyć, jednak jest to kilkuletni proces, który wymaga od chorego determinacji i cierpliwości.
– Zaburzenia odżywiania to choroba, której całkowite wyleczenie jest możliwe, trzeba jednak skorzystać z pomocy zespołu specjalistów znających się na tym rodzaju zaburzeń. Oczywiście to proces trwający bardzo długo – tłumaczy psycholog i terapeuta Monika Piotrowska.
Osoba, która zmagała się z chorobą, po leczeniu powinna zadbać o profilaktykę. Ważne, by jeszcze przez pewien czas chory pozostał pod okiem specjalisty – psychologa, psychoterapeuty lub dietetyka. Osoby chore na anoreksję lub podejrzewające, że ten problem może ich dotyczyć, mogą szukać pomocy w ośrodkach zajmujących się leczeniem zaburzeń żywieniowych. Jedną z takich placówek jest Ogólnopolskie Centrum Zaburzeń Odżywiania. Więcej informacji na jego temat można znaleźć [tutaj].
Osobom nieletnim pomocą służy także bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży funkcjonujący pod numerem tel. 116 111 (linia działa przez cały tydzień w godz. 12:00–2:00). Działający przy nim [portal] internetowy umożliwia kontakt również przez korespondencję elektroniczną.
Marta Klimczak/Ostrzegamy.online