W Polsce wciąż utrzymuje się wysoki poziom zgłaszanych zaginięć dzieci. Wiele z nich okazuje się porwaniami. Do najczęstszych należą tzw. porwania rodzicielskie. W 2018 roku odnotowano spadek tego typu zdarzeń – było ich  o 328 mniej niż w roku poprzednim.

Kodeks karny stanowi, że porwanie to przestępstwo przeciwko wolności człowieka. Grozi za nie kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. [Art. 211] Kodeksu karnego precyzuje porwanie dziecka jako uprowadzenie, czyli rzeczywiste pozbawienie władzy rodzicielskiej czy też opiekuńczej nad małoletnim. Inną przyjętą formą porwania jest zatrzymanie, czyli skłonienie osoby małoletniej do pozostania w danym miejscu wbrew woli osoby sprawującej nadzór.

 

Porwanie rodzicielskie

Porwanie rodzicielskie to zdarzenie, w wyniku którego jeden z rodziców lub opiekunów prawnych posiadających władzę rodzicielską, bez woli i wiedzy drugiego z nich wywozi lub zatrzymuje osobę małoletnią na stałe. Pretekstem jest krótkotrwały pobyt. Tym samym drugi rodzic lub opiekun prawny zostaje pozbawiony możliwości utrzymywania kontaktu z małoletnim w przysługującym mu zgodnie z prawem zakresie.

Według danych zawartych na stronie internetowej Fundacji Itaka najczęstszymi przyczynami porwań rodzicielskich są: chęć zemsty na byłym partnerze/partnerce, nieumiejętność porozumienia w kwestii podziału władzy rodzicielskiej lub w kwestii miejsca/kraju zamieszkania, ucieczka przed przemocą psychiczną lub fizyczną.

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami Kodeksu karnego porwanie rodzicielskie nie stanowi przestępstwa, ponieważ sprawcą jest osoba posiadająca władzę rodzicielską.

Od 1 lipca 2018 roku obowiązuje w Polsce „[Zarządzenie nr 48] Komendanta Głównego Policji w sprawie prowadzenia przez Policję poszukiwania osoby zaginionej oraz postępowania w przypadku ujawnienia osoby o nieustalonej tożsamości lub znalezienia nieznanych zwłok oraz szczątków ludzkich”, które definiuje pojęcie porwania rodzicielskiego i wskazuje policji, jakie działania ma podjąć po przyjęciu zgłoszenia.

W przypadku porwania przez rodzica, drugi z opiekunów posiadający pełną lub ograniczoną władzę rodzicielską ma prawo wystąpić do sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania dziecka z wnioskiem o jego odebranie. Sąd przeprowadza dochodzenie w celu ustalenia miejsca pobytu małoletniego zlecając konkretne działania policji. Natomiast w przypadku zgłoszenia porwania rodzicielskiego na komisariacie policji, funkcjonariusz sporządza notatkę urzędową, którą następnie przekazuje do właściwego sądu rodzinnego.

Z informacji przekazanych nam przez Biuro Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji wynika, że w roku 2018 porwań rodzicielskich było znacznie mniej niż w latach ubiegłych.

– w 2013 roku odnotowano 471 przypadków

– w 2014 roku – 622 przypadki,

– w 2015 roku – 653 przypadki,

– w 2016 roku – 645 przypadków,

– w 2017 roku – 610 przypadków,

– w 2018 roku – 282 przypadki.

 

Policja nie ma wątpliwości, że to efekt skutecznych rozwiązań prawnych.

„Liczba zarejestrowanych porwań rodzicielskich w 2018 r. jest dużo niższa, niż w latach poprzednich m.in. z uwagi na zmianę przepisów i wejście w życie z dniem 1 lipca 2018 r. nowego zarządzenia” – wyjaśnia portalowi Ostrzegamy.online kom. Robert Opas z Wydziału Prasowo-Informacyjnego Biura Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji.

 

Porwanie w celu uzyskania okupu

Istotą porwania dla okupu jest przetrzymywanie zakładnika w celu wymuszenia określonego zachowania się organu państwowego lub samorządowego, instytucji, organizacji, osoby fizycznej lub prawnej. Zachowanie to ma polegać na rozporządzeniu mieniem, bez znaczenia, czy jest ono dla pokrzywdzonego korzystne czy też nie.

Działania policji w tym zakresie reguluje [Zarządzenie Nr 9] Komendanta Głównego Policji z dnia 13 marca 2019 r. w sprawie postępowania Policji w przypadku uprowadzenia osoby dla okupu. Zgodnie z nim w przypadku potwierdzenia popełnienia przestępstwa Komendant Główny Policji wydaje decyzję o powołaniu grupy śledczej. Ma ona na celu ustalenie miejsca przebywania osoby uprowadzonej dla okupu oraz podjęcie działań zmierzające do jej uwolnienia, zabezpieczenie dowodów i ustalenie sprawców przestępstwa.

,,Jeżeli z treści informacji o zaginięciu osoby wynika, że mogła ona zostać uprowadzona lub pozbawiona wolności, np. w celu wymuszenia okupu, policjant odstępuje od przyjęcia zawiadomienia o zaginięciu osoby, a dalsze czynności w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa wykonuje właściwa komórka służby śledczej na podstawie odrębnych przepisów” – tłumaczy kom. Robert Opas.

 

,,Porwanie na organy”

W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, istnieje podziemie transplantacyjne. Jest ono jednak najczęściej związane z dobrowolnymi ogłoszeniami dotyczącymi sprzedaży narządów. Zdaniem policji sytuacja, w której jego rozwój miałyby napędzać porwania to mit rozpowszechniany przez media lub indywidualne osoby nie posiadające wiarygodnych informacji na potwierdzenie tego zjawiska.

 

Czynności policji w przypadku zgłoszenia zaginięcia dziecka

W celu zgłoszenia na komisariacie policji zaginięcia dziecka należy przygotować niezbędne dane oraz informacje o dziecku, które wymienia Zarządzenie nr 48 Komendanta Głównego Policji z dnia 28 czerwca 2018 roku. Wliczają się w nie między innymi: pełne dane personalne dziecka, opis wyglądu zewnętrznego oraz ubioru z uwzględnieniem znaków szczególnych, miejsce i okoliczności, w jakich doszło do zaginięcia. Funkcjonariusz spyta także o stan zdrowia zaginionego lub zaginionej oraz domniemaną przyczynę zaginięcia w kontekście sytuacji rodzinnej.

Wyróżnia się trzy poziomy poszukiwania osób zaginionych odpowiadające stopniom niezwłoczności podjęcia poszukiwań:

Poziom I – dotyczy osób, których zaginięcie jest związane z występowaniem bezpośredniego zagrożenia dla ich życia, zdrowia lub wolności. Obejmuje on na przykład osoby: małoletnie do 10 roku życia; małoletnie od 11 do 13 roku życia zaginione po raz pierwszy; niezdolne do samodzielnej egzystencji oraz wymagające stałego przyjmowania leków.

Poziom II – dotyczy osób, których zaginięcie związane jest z ryzkiem zagrożenia jej życia, zdrowia lub wolności. Są to między innymi: małoletni w wieku 14-18 roku życia zaginieni po raz pierwszy lub osoby zdolne do samodzielnej egzystencji, ale wymagające opieki i stałego przyjmowania leków.

Poziom III – objęte są nim osoby, których zaginięcie wiąże się z bezpośrednim i uzasadnionym zagrożeniem ich życia, zdrowia lub wolności, np.: małoletnie od 11 do 13 roku życia zaginione po raz kolejny, osoby wyrażające wolę zerwania kontaktów z rodziną lub środowiskiem, w którym ostatnio przebywały.

,,Katalog czynności wykonywanych przez Policję w przypadku przyjęcia zgłoszenia o zaginięciu osoby uzależniony jest od przyjętego poziomu poszukiwań. Niemniej jednak każda sprawa poszukiwawcza jest traktowana indywidualnie na podstawie informacji zebranych na temat danego zaginięcia i okoliczności mu towarzyszących. W każdym przypadku  najistotniejszą sprawą dla Policji jest ochrona życia i zdrowia osoby poszukiwanej”  – informuje kom. Robert Opas.

 

 

Procedura Child Alert

Child Alert to system natychmiastowego rozpowszechniania wizerunku zaginionego dziecka za pośrednictwem dostępnych mediów. Głównym założeniem tego systemu jest szybsze i skuteczniejsze poszukiwanie młodych ludzi. Działanie opiera się na skoordynowaniu różnych instytucji, przede wszystkim policji i mediów, które dzięki współpracy są w stanie rozpowszechnić komunikat o zaginionym obejmujący wizerunek oraz informacje dotyczące poszukiwań do masowego grona odbiorców. Komunikaty przekazywane są przy pomocy stacji radiowych, telewizyjnych, internetu, poprzez telefony komórkowe, tablice reklamowe i elektroniczne znaki drogowe.

Procedura funkcjonuje obecnie w 11 krajach europejskich oraz na terenie Kanady, Meksyku i Stanów Zjednoczonych. Polska do programu przystąpiła 20 listopada 2013 roku.

Jak dotąd w Polsce Child Alert został uruchomiony trzykrotnie: dwa razy w roku 2015 i raz w 2019 r., zawsze ze stuprocentową skutecznością.

Schemat procedury Child Alert:

Źródło: childalert.pl

 

Należy pamiętać, że Child Alert zostaje uruchomiony po spełnieniu ściśle określonych przesłanek:

– gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zaginiona osoba małoletnia jest ofiarą przestępstwa związanego z pozbawieniem wolności lub zagrożone jest bezpośrednio jej życie bądź zdrowie;

– jeśli w chwili zaginięcia osoba nie ukończyła 18 lat;

– uzyskano pisemną zgodę rodzica albo opiekuna na rozpowszechnianie komunikatu, natomiast w przypadku braku kontaktu z osobą uprawnioną do opieki – zgodę sądu rodzinnego;

– z informacji, które posiada policja, wynika że rozpowszechnienie komunikatu może w realny sposób przyczynić się do odnalezienia osoby małoletniej;

– uzyskane przez policję informacje wystarczą do sporządzenia komunikatu.

 

 

Aspekt międzynarodowy

Problem uprowadzeń dzieci poza granice kraju regulowany jest przez [Konwencję Haską] dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzeń dziecka za granicę.

Normuje ona kwestię porwań dzieci do 16 roku życia, do których dochodzi w jednym z państw – stron konwencji. Określa własne kryteria bezprawności zatrzymania lub uprowadzenia, do których należą:

– naruszenie prawa do opieki danego osobie lub instytucji na mocy ustawodawstwa państwa, w którym dziecko przebywało na stałe przed porwaniem;

– skuteczne wykonywanie wyżej wspomnianego prawa do opieki w momencie porwania (zatrzymania lub uprowadzenia).

Polska ratyfikowała Konwencję 10 sierpnia 1992 roku.

 

Fundacja ITAKA – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych

ITAKA to organizacja pozarządowa, która jako jedyna w Polsce kompleksowo zajmuje się problemem zaginięć osób. Działalność Fundacji jest wielopłaszczyznowa, obejmuje wszystkie aspekty związane z problematyką zaginięć.

Itaka prowadzi poszukiwania dziecka poprzez publikacje na stronie zaginieni.pl oraz rozpowszechnia jego wizerunek w mediach za zgodą rodziców.

Od początku działalności Fundacji udało nam się pomóc 11 tysiącom rodzin. Policja poszukuje, prowadzi działania na miejscu, natomiast Fundacja zajmuje się rozpowszechnianiem wizerunku osoby zaginionej. To musi być osoba, która wcześniej została zgłoszona na policję i policja oficjalnie jej poszukuje – mówi Izabela Jezierska–Świergiel, koordynator projektów profilaktycznych Fundacji ITAKA.

Fundacja zapewnia również wsparcie psychologiczne oraz pomoc prawną rodzinom uprowadzonego dziecka. Porad udzielają psychologowie wyspecjalizowani w trudnej tematyce zaginięć.

Działalność organizacji pozarządowej rozciąga się także na tworzenie kampanii profilaktycznych mających na celu zapobieganie przypadkom zaginięć.

Są to kampanie społeczne kierowane do różnych grup społecznych, dlatego że przyczyny zaginięć zależą od tego, o jakiej grupie wiekowej mówimy. W kontekście małych dzieci przyczyną zaginięć jest najczęściej brak właściwej opieki albo niedostateczna opieka ze strony osoby dorosłej lub sytuacja konfliktu rodzicielskiego. W tym zakresie prowadzona jest kampania społeczna ,,Opiekuj się dzieckiem” oraz ,,Porwania rodzicielskie”. Natomiast jeśli chodzi o nastolatków, to najczęstszą przyczyną zaginięć są ucieczki – kampania społeczna ,,Nie uciekaj” – informuje Izabela Jezierska–Świergiel.

Więcej informacji o kampaniach można znaleźć na stronach internetowych:

 

Każdego roku 25 maja obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego. Poświęcony jest on pamięci dzieci zaginionych. Jego symbol to niezapominajka.

Źródło: childalert.pl

Klaudia Nowakowska/Ostrzegamy.online

Szanowni Państwo,

w związku z wejściem w życie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) informujemy, że Administratorem danych osobowych jest Fundacja Lux Veritatis z siedzibą w Warszawie (01-192) przy ul. Leszno 14.

Szczegółowe informacje dotyczące przetwarzania Państwa danych osobowych znajdują się w Polityce przetwarzania danych osobowych dostępnej TUTAJ

Prosimy pamiętać, że zawsze można udzieloną zgodę odwołać.

JAKIE DANE GROMADZIMY?
Jako administrator Państwa danych osobowych informujemy, że przetwarzamy Państwa dane które są zbierane podczas korzystania przez Państwa z naszej strony: Państwa zapisy na Newsletter (o ile takie wystąpią), pliki cookies umożliwiające właściwą prezentację naszej strony.

KTO BĘDZIE ADMINISTRATOREM PAŃSTWA DANYCH?

Administratorami Państwa danych będziemy my: Fundacja Lux Veritatis z siedzibą w Warszawie (01-192) przy ul. Leszno 14, wpisana przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego do Rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i Rejestru przedsiębiorców pod nr KRS: 0000139773; nr NIP: 896-11-69-046, nr REGON: 931899215

JAKI MAMY CEL W PRZETWARZANIU PAŃSTWA DANYCH OSOBOWYCH?
Przetwarzamy te dane w celach opisanych w naszej polityce, między innymi aby w prawidłowy sposób wyświetlić Państwu stronę internetową.