W ramach Europejskiego Miesiąca Świadomości Raka Jelita Grubego trwa kampania promująca badania przesiewowe pod kątem tego nowotworu. Ministerstwo Zdrowia zachęca do regularnej profilaktyki.
Z Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że rak jelita grubego jest drugim, zaraz po raku piersi, najczęściej występującym na świecie nowotworem u kobiet (10 proc. wszystkich przypadków nowotworów). U mężczyzn stanowi 13 proc. przypadków i znajduje się na trzecim miejscu, po nowotworze gruczołu krokowego i płuc.
Objawy raka jelita grubego często przypominają inne choroby, dlatego ważne jest, by dokładnie obserwować zmiany, które występują w naszym organizmie.
– Niepokojącymi objawami powinno być krwawienie z odbytu, zmiana rytmu wypróżnień lub niedrożność przewodu pokarmowego, ale również ból brzucha, ogólne osłabienie czy utrata wagi. Alarmująca jest również niedokrwistość przewodu pokarmowego, uczucie przepełnienia odbytnicy, bolesne parcia czy wyczuwalny guz w jamie brzusznej – wymienia Dorota Minta, prezes Fundacji STOMAlife.
Jest wiele przyczyn, które mogą zwiększyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Część z nich związana jest przede wszystkim z dziedzicznością lub przebytymi schorzeniami, na przykład chorobą Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego o charakterze przewlekłym.
– Osoby, których krewni pierwszego stopnia chorowali na raka jelita grubego, są w grupie zwiększonego ryzyka. Zachorowania zwiększają gruczolaki obecne w jelicie, obecność ureterosigmoidostomii (500-krotnie większe ryzyko rozwoju raka jelita grubego), przebycie cholecystektomii lub radioterapia w wywiadzie na obszar jamy brzusznej i miednicy – wyjaśnia szefowa STOMAlife.
Nie bez znaczenia jest tryb życia, jaki prowadzimy. Ryzyko wystąpienia nowotworu zwiększają palenie papierosów oraz niewłaściwa dieta. Warto jest ograniczyć spożywanie dużej ilości tłustego, przetwarzanego mięsa i zastąpić je produktami z dużą ilością błonnika. Istotny jest również wiek pacjenta – szczyt zapadalności przypada na 7–8 dekadę życia – dodaje ekspert.
Wczesne wykrycie choroby znacznie zwiększa szanse na wyleczenie, dlatego Ministerstwo Zdrowia zachęca Polaków do regularnych badań. W 2008 roku Parlament Europejski ustanowił marzec „Miesiącem Świadomości Raka Jelita Grubego”. Ma on zwracać uwagę na profilaktykę i odpowiednie leczenie tej ciężkiej i często śmiertelnej choroby.
„Dzięki realizacji programu chcemy zmniejszyć ryzyko śmierci z powodu raka jelita grubego o 60-90 proc. Badanie wykrywa polipy u ponad 25 proc. badanych, a ich usunięcie znacznie ogranicza ryzyko choroby. Bezobjawowy rak wykrywany jest u 1 na 125 badanych” – czytamy na stronie Ministerstwa Zdrowia.
Od 2000 roku istnieje Program Badań Przesiewowych w kierunku nowotworu jelita grubego. Osoby w wieku 50-65 lat mogą bezpłatnie, jednorazowo wykonać kolonoskopie. Młodsze osoby, również mogą skorzystać z badania pod warunkiem dodatkowego wywiadu dotyczącego zachorowalności na nowotwór w rodzinie. Program jest w całości finansowany ze środków państwa.
Inną metodą na badanie jelita grubego są testy gwajakolowe (gFOBT) na obecność krwi w kale. Badanie jest proste i możliwe do wykonania w domu. Przy przeprowadzaniu tego badania ważna jest jednak systematyczność. Lekarze zachęcają do robienia testu przynajmniej raz na dwa lata. W sytuacji, gdy wyniki badania są niepokojące, należy udać się do lekarza.
– Jeśli objawy pacjenta sugerują nowotwór, lekarz powinien przeprowadzić badanie per rectum sprawdzające nieprawidłowości w odbytnicy. Z kolei sigmoidoskopia pozwala na dokładne zbadanie 50–60 cm raka jelita grubego. Podstawowym badaniem jest kolonoskopia, umożliwiająca sprawdzenie całego jelita grubego – mówi Dorota Minta.
W celu przeprowadzenia kolonoskopii należy skontaktować się z wybranym ośrodkiem zajmującym się jej przeprowadzaniem. Warunkiem koniecznym do zgłoszenia się na badanie jest wypełnienie ankiety, w której należy podać dane kontaktowe oraz informacje na temat przebytych chorób i nałogów.
Mimo przeprowadzanych akcji społecznych, wielu pacjentów nadal zgłasza się po pomoc za późno. Przeważnie trafiają do placówki medycznej dopiero, gdy pojawiają się przerzuty.
– Dzieje się tak, ponieważ objawy raka jelita grubego mogą sugerować inne choroby, lecz mogą też w ogóle się nie pojawić, dopóki choroba nie będzie w zaawansowanej fazie – wyjaśnia Dorota Minta.
W sytuacji wystąpienia niepokojących objawów pacjenci mogą zadzwonić na bezpłatną [infolinię] fundacji STOMAlife działającą pod numerem 800 633 463. Dostępne są także porady lekarskie w punktach konsultacyjno–szkoleniowych. Listę wszystkich dostępnych punktów znajdziesz [tutaj].
Marta Klimczak/Ostrzegamy.online