Konwencja o prawach dziecka to międzynarodowy dokument przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ). Spisane w nim zostały wszystkie prawa dziecka.
Konwencja o prawach dziecka przyjęta została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 roku. Jej pomysłodawcą i inicjatorem była Polska, która sama przystąpiła do konwencji nieco później – 7 czerwca 1991 roku. Do dziś ratyfikowały ją prawie wszystkie państwa świata, wyjątek stanowią Stany Zjednoczone Ameryki.
Tematyka konwencji
W rozumieniu konwencji „dziecko to każda istota ludzka w wieku poniżej osiemnastu lat”, chyba że zgodnie z prawem obowiązującym w danym państwie pełnoletniość uzyskuje się wcześniej.
Państwa, które przyjęły konwencję mają obowiązek respektować prawa w niej zawarte wobec każdego dziecka, bez jakiejkolwiek dyskryminacji. Katalog praw zawartych w Konwencji o prawach dziecka obejmuje kilka rodzajów praw. Są to prawa cywilne, czyli między innymi prawo do życia, prawo do wolności, godności czy do swobodnego wyrażania własnych poglądów; prawa socjalne – np. prawo do ochrony zdrowia; prawa kulturalne – prawo do nauki czy do korzystania z dóbr kultury i prawa polityczne obejmujące głównie prawo dzieci do zrzeszania się oraz do wolnych i pokojowych zgromadzeń.
„Konwencja nazywana jest światową konstytucją praw dziecka. Ratyfikowały ją prawie wszystkie państwa na świecie. Państwa te przyjęły na siebie zobowiązanie, by chronić dzieci zgodnie z zapisami tego dokumentu, a np. tworząc kolejne ustawy oraz inne akty prawne, w jakikolwiek sposób dotyczące dzieci, powinny uwzględniać wymagania stawiane przez Konwencję – w zakresie praw dzieci do bezpieczeństwa, edukacji, zdrowia, rozwoju, zabawy, wypoczynku itd.” – wskazuje portalowi Ostrzegamy.online Biuro Prasowe Rzecznika Praw Dziecka.
Protokoły dodatkowe
Konwencja 20 maja 2000 roku została uzupełniona dwoma Protokołami Fakultatywnymi. Pierwszy z nich, dotyczący sprzedaży dzieci, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii, wszedł w życie 18.01.2002 roku i wiąże 135 państw, również Polskę. Drugi Protokół Fakultatywny dotyczy włączania dzieci w konflikt zbrojny. Ratyfikowało go 130 państw (w tym Polska).
W 2011 roku po raz kolejny rozszerzono zakres Konwencji o Protokół Dodatkowy w sprawie procedury rozpoznania skargi. Przyjęło go ponad 20 państw, bez Polski. [czytaj więcej]
Mechanizm kontroli państwa
Konwencja o prawach dziecka przewiduje kontrole państw, które ją ratyfikowały, w zakresie wykonywania jej postanowień. W tym celu powołany został Komitet Praw Dziecka, który składa się z osiemnastu ekspertów wybieranych przez państwa–strony Konwencji. Członkowie Komitetu wybierani są na okres czterech lat.
Do obowiązków państw, które są stronami Konwencji, należy przedkładanie Komitetowi Praw Dziecka za pośrednictwem Sekretarza Generalnego Narodów Zjednoczonych co pięć lat sprawozdań odnośnie środków stosowanych do realizacji praw dziecka wynikających z tego dokumentu.
Klaudia Nowakowska/Ostrzegamy.online