Dziury i wyrwy w jezdni mogą spowodować uszkodzenie naszego pojazdu. Warto wiedzieć, że w przypadku tego rodzaju zdarzenia może nam przysługiwać odszkodowanie.
Odpowiedzialność za stan dróg w Polsce
Kwestie utrzymania właściwego stanu nawierzchni dróg w Polsce reguluje ustawa o drogach publicznych z 21 marca 1985 r. Zgodnie z art. 2 powyższej ustawy w naszym kraju wyróżnia się cztery rodzaje dróg: krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Wiedza na temat tego, na jakiej drodze doszło do uszkodzenia naszego samochodu ma zasadnicze znaczenie, ponieważ za konkretne drogi odpowiadają określone organy.
Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest tzw. zarządcą drogi. Zarządcami dróg, co do zasady, są dla dróg:
- krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
- wojewódzkich – zarząd województwa;
- powiatowych – zarząd powiatu;
- gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Art. 20 wspomnianej ustawy mówi, że do zarządcy drogi należy m.in. utrzymanie nawierzchni drogi, jak również przeprowadzanie okresowych kontroli stanu dróg ze szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym weryfikację cech i wskazanie usterek, które wymagają prac konserwacyjnych lub naprawczych ze względu na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz wykonywanie robót interwencyjnych, robót utrzymaniowych i zabezpieczających.
Art. 4 pkt 20 przytoczonych wyżej przepisów wskazuje natomiast definicję utrzymania drogi, która oznacza „wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej”.
Co zrobić w przypadku szkody
Jeśli nasz pojazd zostanie uszkodzony w wyniku złego stanu technicznego drogi, ważne jest znalezienie jak największej liczby dowodów i świadków. Dobrze, jeżeli mamy w samochodzie rejestrator video i możemy odtworzyć oraz zapisać zdarzenie. Ponadto powinniśmy zrobić zdjęcia uszkodzonego auta oraz ubytku w jezdni, który spowodował szkodę. Jeżeli istnieje możliwość zdobycia świadków zdarzenia, należy poprosić ich o numer telefonu, aby móc się z nimi skontaktować, w celu zebrania świadectw o zdarzeniu. Być może oni również mieli rejestrator, który nagrał moment naszego wypadku.
Zebranie zeznań i innych dowodów w sprawie jest ważne, ponieważ odpowiedzialność zarządcy drogi opiera się na wskazanym w Kodeksie cywilnym przepisie art. 415, który mówi, że „kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”. W takiej sytuacji jednakże ma również zastosowanie art. 6 tegoż kodeksu, który podaje, że „ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”, co oznacza, że tzw. ciężar dowodu spoczywa na poszkodowanym.
Kolejnym krokiem powinno być wezwanie policji lub straży miejskiej, którzy powinni sporządzić notatkę o zdarzeniu drogowym. Dysponując takim dokumentem, fotografiami oraz zeznaniami świadków możemy zgłosić szkodę.
Pamiętać należy, że generalna zasada przedawnienia roszczeń z umów ubezpieczenia uregulowana jest w art. 819 § 1 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem trzech lat. Mamy więc trzydzieści sześć miesięcy od momentu zdarzenia, aby dochodzić swoich roszczeń.
Jak zgłosić szkodę
Pierwszą rzeczą w celu dochodzenia roszczeń w związku z uszkodzeniem samochodu powinno być ustalenie rodzaju drogi, gdzie doszło do zdarzenia i odpowiedzialnego za jej utrzymanie podmiotu. To tam powinniśmy zgłosić szkodę w celu rozpoczęcia postępowania likwidacyjnego. Zarządcy dróg mają jednak najczęściej wykupioną polisę odpowiedzialności cywilnej czyli tzw. OC i po zgłoszeniu albo przekażą dokumentację do towarzystwa ubezpieczeniowego, albo poinformują nas, gdzie są ubezpieczeni i wskażą tym samym, gdzie należy skierować roszczenie.
Po przyjęciu zgłoszenia ubezpieczyciel wskaże rzeczoznawcę, który w umówionym terminie dokona oględzin samochodu, sporządzi kosztorys naprawy i oszacuje wysokość odszkodowania. Takie działanie wiąże się jednak z tym, że nie możemy naprawić samochodu i jesteśmy pozbawieni możliwości jazdy.
Jeżeli zależy nam na czasie lub uszkodzenia nie są zbyt duże, możemy dokonać napraw, przy czym ważnym jest, aby warsztat, gdzie dokonano naprawy wystawił nam fakturę VAT i określił szczegółowo, jakie działania naprawcze zostały podjęte. Najlepszym wyjściem będzie udanie się do autoryzowanego serwisu. Fakturę i specyfikację naprawy również będziemy musieli zgłosić do podmiotu likwidującego szkodę, czyli towarzystwa ubezpieczeniowego.
Możliwe, że uznamy, iż rzeczoznawca w niedostateczny sposób ocenił uszkodzenia, a co za tym idzie uzyskaliśmy zbyt małe odszkodowanie. Możemy wówczas znaleźć własnego rzeczoznawcę, który dokona oszacowania i wnieść do towarzystwa o dopłatę brakującej sumy. Wiąże się to jednak z kosztami i pewnym ryzykiem, ponieważ za kosztorys będziemy musieli zapłacić, a nie mamy gwarancji, że towarzystwo uzna nasze dodatkowe roszczenie.
Dodatkowe informacje
Zgodnie z art. 361 Kodeksu cywilnego zobowiązany (czyli w tym wypadku zarządca dróg lub towarzystwo ubezpieczeniowe, w którym ma on wykupioną polisę) ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Ponadto w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Jeśli więc przykładowo polisa OC zarządcy drogi przewiduje ograniczenia co do wysokości odszkodowania, wówczas powinniśmy ponownie zwrócić się do właściwego zarządu drogi i złożyć u niego wniosek o wyrównanie odszkodowania za szkodę. W przypadku braku porozumienia, możemy wystąpić do sądu z powództwem cywilnym o zapłatę.
W uzasadnionych przypadkach, poza samym naprawieniem szkody rzeczowej
(w tym naprawa, holowanie, wynajęcie pojazdu zastępczego czy wydanie opinii przez rzeczoznawcę), możemy również domagać się od zobowiązanego do naprawy szkody podmiotu rekompensaty utraconych korzyści, które moglibyśmy osiągnąć, gdyby nie doszło do zdarzenia, jednak udowodnienie tego zazwyczaj jest trudne. Jeżeli w wypadku spowodowanym szkodą ponieśliśmy uszczerbek na zdrowiu, również – w przypadku posiadania dowodów, np. dokumentacji medycznej, która wskazuje, że nasz uraz ma związek z przedmiotowym wypadkiem – możemy wnosić o zadośćuczynienie szkody.
Pamiętać należy, że odszkodowań za uszkodzenie pojazdu na drodze możemy dochodzić nie tylko za szkodę spowodowaną ubytkami w jezdni. Odpowiedzialność zarządcy dróg dotyczy także m.in. zieleni przydrożnej. Jeżeli na nasz samochód spadnie spróchniałe drzewo i będziemy potrafili udowodnić, że powinno zostać wycięte już wcześniej, wówczas możemy dochodzić odpowiedniego roszczenia. Ubezpieczalnia uchyli się jednak od odpowiedzialności w razie np. wichury, wskazując wtedy, że mamy do czynienia z działaniem tzw. siły wyższej, która wyklucza winę zarządcy dróg.
Mateusz Wilk/Ostrzegamy.online