Substancje zawarte w spalinach samochodowych są jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych takich jak nowotwory, zawał serca, astma i alergie – podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).
Spaliny to mieszanina gazów powstająca w procesie spalania paliw. Mają w sobie wiele substancji, które są szkodliwe dla naszego zdrowia. Ich głównymi toksycznymi składnikami są: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NOx), tlenki siarki (SOx), węglowodory (HC), cząstki stałe (PM) i związki ołowiu.
– Najważniejszym toksycznym składnikiem zanieczyszczeń powietrza emitowanych przez samochody, zwłaszcza z silnikiem diesla, jest tlenek azotu – wskazuje w rozmowie z portalem Ostrzegamy.online prof. dr hab. med. Wojciech Hanke z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi.
Z badań z 2018 roku przeprowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia oraz Europejską Agencję Środowiska wynika, że około 40 tys. Polaków rocznie umiera z powodu zanieczyszczeń w powietrzu. [czytaj więcej] W dużych miastach znaczny wpływ na te statystyki ma występowanie spalin produkowanych przez samochody i samoloty. Badania epidemiologiczne wykorzystane w raporcie Najwyższej Izby Kontroli „O zanieczyszczeniu powietrza spalinami samochodowymi” z 2017 roku wskazują, że spaliny są przyczyną wielu dolegliwości zdrowotnych. Do najczęstszych należą: choroby płuc, nowotwory, choroby serca i układu nerwowego, astma oraz stany zapalne dróg oddechowych.
– Spaliny samochodowe mogą być przyczyną chorób układu oddechowego, zwłaszcza u dzieci. Przyspieszają powstawanie alergii i powodują poważne zaburzenia przebiegu ciąży – mówi prof. dr hab. med. Wojciech Hanke.
Wymogi techniczne
Prof. Marcin Ślęzak, dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego, wskazuje że emisja zanieczyszczeń pochodząca ze spalin pojazdów jest wprost proporcjonalna do zużycia paliwa. Oznacza to, że im większe obciążenie silnika, tym większa emisja. Wpływ na tę wartość ma również stan jednostki napędowej oraz jej podzespołów, np. reaktora katalitycznego, wtryskiwaczy, sondy lambda, zaworu recyrkulacji spalin i wielu innych elementów.
Jednym ze sposobów na ograniczenie emisji spalin samochodowych jest jazda ekologiczna, do której są zobowiązani wszyscy kierowcy. Postęp technologiczny umożliwia również nowe rozwiązania na zmniejszenie produkcji szkodliwych substancji.
– Dwa tuziny współczesnych samochodów emitują tyle zanieczyszczeń, ile jeden pojazd trzy dekady temu. Dzieje się tak za sprawą coraz surowszych norm emisji zanieczyszczeń, które wymuszają na inżynierach konstruowanie bardziej oszczędnych i mniej uciążliwych pojazdów – tłumaczy naszemu portalowi prof. Marcin Ślęzak.
Ważną rolę w zmniejszeniu produkcji zanieczyszczeń odgrywa utrzymanie właściwego stanu technicznego pojazdu.
– Przede wszystkim należy zadbać o filtr cząstek stałych montowany w układzie wylotowym, zawór recyrkulacji spalin (EGR), który redukuje emisję tlenków azotu, reaktor katalityczny, który znacząco redukuje emisję węglowodorów, tlenków azotu i tlenku węgla, oraz układ wtryskowy paliwa do silnika – wyjaśnia dyrektor Instytutu Transportu Samochodowego.
Ekspert zwraca również uwagę na odpowiednie ciśnienie w oponach. W sytuacji, gdy jest ono za małe, następuje wzrost zużycia paliwa, a przez to i zanieczyszczeń.
„Policja dysponuje 37 specjalistycznymi pojazdami do sprawdzania m.in. emisji spalin. W 2015 roku przeprowadziła łącznie 4438 kontroli produkcji spalin przez pojazdy. W co czwartym przypadku (1143) stwierdzono naruszenie norm ochrony środowiska” – podała na swojej stronie internetowej Najwyższa Izba Kontroli.
Z badań statystycznych Eurostatu wynika, że w Polsce około 60 proc. samochodów jeżdżących po drogach ma więcej niż 10 lat. W porównaniu do Irlandii, gdzie takich aut jest niecałe 10 proc., Polska wypada bardzo niekorzystnie.
Jak ochronić się przed wdychaniem spalin samochodowych?
Nie ma możliwości, by całkowicie uchronić się przed zanieczyszczeniami powietrza. Szczególnie trudnym czasem jest okres jesienno-zimowy, gdy stężenie smogu jest największe. Istnieją jednak sposoby, by zminimalizować wdychanie szkodliwych substancji.
– Jeśli wskazują na to zjawisko ostrzegawcze komunikaty instytucji monitorujących zanieczyszczenie powietrza, najlepiej jest ograniczyć ekspozycję na dworze. Jeśli jest to niemożliwe, rozwiązaniem pozostaje korzystanie ze specjalnych masek antysmogowych, które chronią przed skutkami wdychania zanieczyszczonego powietrza – radzi dyrektor ITS.
W sytuacji, gdy dojdzie do zatrucia spalinami, należy udać się do najbliższego oddziału pogotowia lub zadzwonić na numer alarmowy 112.
Marta Klimczak/Ostrzegamy.online