Jeżeli zmarły nie pozostawił testamentu albo dziedziczenie na jego podstawie z różnych powodów nie jest możliwe, powołanie do spadku będzie wynikało z Kodeksu cywilnego. Dziedziczenie ustawowe może dotyczyć całości spadku lub jego części.
Do dziedziczenia ustawowego dochodzi, kiedy spadkodawca nie sporządził testamentu lub gdy pozostawiony dokument okaże się nieważny. Natomiast w przypadku testamentu, w który nie rozdysponowano w całości majątku lub kiedy powołani do dziedziczenia nie chcą bądź nie mogą być spadkobiercami, w części tej spadkobranie będzie regulowało prawo cywilne.
Krąg spadkobierców
W pierwszej kolejności do spadku powoływane są dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Co do zasady dziedziczą oni w częściach równych, jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż ¼ spadku. Na przykład, jeżeli zmarły miał więcej niż troje dzieci to ¼ dziedziczy małżonek, pozostała część, czyli ¾, dzielona jest równo między wszystkie dzieci. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie żyje w momencie otwarcia spadku (którym jest momentem śmierci spadkodawcy), jego udział przypada jego dzieciom w częściach równych.
W sytuacji, gdy zmarły nie miał zstępnych (potomków, czyli na przykład dzieci, wnuków) do spadku powołani są rodzice oraz małżonek. Udział spadkowy każdego z rodziców wynosi ¼ całości majątku. W przypadku braku zstępnych i małżonka cały spadek przysługuje w częściach równych jego rodzicom. Rodzeństwo spadkodawcy dziedziczy, gdy jeden z rodziców nie dożyje otwarcia spadku. Wtedy przypada im część zmarłego rodzica. Jeśli również nie dożyje rodzeństwo, udział przypada ich zstępnym.
Kiedy jedno z rodziców nie żyje w momencie otwarcia spadku, a brak jest zstępnych spadkodawcy, rodzeństwa oraz ich zstępnych, rodzic oraz małżonek dziedziczą po ½ całości spadku.
Kolejną grupą, która dochodzi do dziedziczenia w przypadku braku małżonka, dzieci, rodzeństwa i ich zstępnych, są dziadkowie. Dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któryś z dziadków nie dożyje otwarcia spadku, część mu przypadająca jest dzielona między jego zstępnych, a w przypadku ich braku spadek przypada pozostałym dziadkom w częściach równych.
Pasierb, czyli dziecko małżonka spadkodawcy, powołane jest do dziedziczenia, gdy brak jest małżonka oraz innych krewnych powołanych ustawowo. Warunkiem dojścia do spadku pasierba jest śmieć obojga jego rodziców przed otwarciem spadku, czyli śmiercią spadkodawcy.
W przypadku braku małżonka, krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, podmiotem uprawnionym do dziedziczenia po zmarłym jest gmina jego ostatniego miejsca zamieszkania. Gdy nie da się jej ustalić, spadek przypada w całości Skarbowi Państwa .
Klaudia Nowakowska/Ostrzegamy.online