Dr K. Dziewulska-Siwek: Uzależnienie od internetu dotyka milionów ludzi – także Polaków [WYWIAD]

Według badania ,,Aktualne problemy i wydarzenia” przeprowadzonego przez CBOS w 2017 roku wśród 1075 dorosłych, z internetu korzysta w Polsce dwie trzecie osób powyżej 18 roku życia (67 proc.). O siecioholizmie i odłączeniu od internetu dorosłych z portalem Ostrzegamy.online rozmawia medioznawca dr Karolina Dziewulska-Siwek.

 

Ostrzegamy.online: Jak można zdefiniować uzależnienie od internetu?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Uzależnienie od internetu to stosunkowo nowe zjawisko, ale dotyka już milionów ludzi na całym świecie, w tym także Polaków. Można je zdefiniować jako utrata kontroli nad czasem spędzonym w sieci. Często nie zdajemy sobie sprawy, że siecioholików może być zdecydowanie więcej niż alkoholików.

Ostrzegamy.online: Do czego może prowadzić siecioholizm?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Siecioholizm ogranicza nas w wielu czynnościach. Często użytkownik w sieci spędza więcej czasu niż powinien. Ogranicza swój sen, często spożywa posiłki przed komputerem czy z komórką w ręku, nie pracuje tak wydajnie, jak powinien, gdyż podczas każdej czynności korzysta z mediów społecznościowych i internetu. To tylko sprawdzenie czegoś w wyszukiwarce, rzucenie okiem na powiadomienia. Dość często dochodzi do tego, że każda wolna chwila jest w internecie i przy okazji zostaje zaspokojona potrzeba bycia w sieci – potrzeba ciągłej wirtualnej obecności.

Ostrzegamy.online: Jakie objawy uzależnienia od sieci mogą towarzyszyć dorosłym?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Uzależnienie od sieci ma kilka faz. W pierwszej fazie internet wywołuje zainteresowanie i sprawia przyjemność. Na tym etapie użytkownik poznaje i racjonalnie wykorzystuje dostęp do internetu. Jeśli człowiek przechodzi do następnej fazy, to coraz więcej czasu poświęca na korzystanie z internetu. Traci zainteresowanie codziennością, a gdy nie może skorzystać z dostępu do internetu, to pojawiają się natrętne myśli na jego temat – to jest już faza uzależnienia. Następnym krokiem jest zaniedbywanie obowiązków, rodziny i przyjaciół. Jest to etap, kiedy przenosimy nasze życie ze świata realnego do wirtualnego.

Ostrzegamy.online: Jak osoba dorosła może zdiagnozować czy jest uzależniona od sieci?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Najlepiej to sprawdzić na przykładzie swojego poranka. Od czego go zaczynamy? Jeśli zaczynamy dzień od telefonu, sprawdzamy wyskakujące powiadomienia, bo musimy być na bieżąco, to wtedy widzimy, czy jesteśmy uzależnieni od sieci czy też nie. Ponadto są też różne aplikacje, które pomagają nam monitorować, ile czasu spędzamy w internecie, ile razy klikamy w telefon, by po prostu sprawdzić tylko i wyłącznie godzinę, a ile razy, by zobaczyć nowe powiadomienia oraz czy coś nowego dzieje się w sieci.

Ostrzegamy.online: Jak można wyzwolić się, odejść od uzależnienia?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Dobrym sposobem jest cyfrowy detoks, czyli samoograniczenie dostępu do technologii. Współcześnie występuje kilka pojęć: cyfrowy detoks, bycie offline albo de-teching. Każde z nich to ograniczenie sobie dostępu do nowych technologii. Warto również sobie zrobić wyzwanie, np. stop z Facebookiem na jakiś czas, chociażby przez 40 dni Wielkiego Postu, czy po prostu kilkudniowe de-techingi – odłączenie się od sieci albo wyznaczyć sobie, że każda niedziela – Dzień Pański – jest dniem, kiedy nie korzystamy z mediów społecznościowych czy internetu.

Ostrzegamy.online: Kiedy możemy mówić o nadużywaniu sieci?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – O nadużywaniu sieci możemy mówić, jeśli tego czasu w internecie spędzamy zdecydowanie za dużo, kiedy każdą wolną chwilę spędzamy w internecie. Kiedy przekładamy spacer, by przeczytać coś nowego czy zobaczyć nowy post, zdjęcie, powiadomienie. Owszem, internet ma wiele możliwości, on nam daje ogromną wiedzę, ale ten czas, który tam spędzamy, trzeba sobie regulować i nie spędzać tam każdej wolnej chwili, tylko te, które są naprawdę potrzebne. Przyczyn, które wpływają, ograniczają ludzi, jest coraz więcej. Dość często mówi się, że mamy pokolenie, u którego kciuk i palec wskazujący jest non stop na komórce.

Ostrzegamy.online: Co stoi za potrzebą częstego korzystania z internetu przez osoby dorosłe?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Wśród użytkowników mediów pojawia się poczucie, że jeśli nie wejdą w danej chwili na medium społecznościowe, to po prostu przegapią coś, co ich ominie bezpowrotnie. Owszem, może i coś ich ominie, ale życie toczy się dalej, w internecie pojawiają się nowe treści i już nikt nie pamięta tego, co było kilka dni temu. 

Ostrzegamy.online: Czy w dobie XXI wieku można odłączyć się od sieci? Czy jest to rozsądne?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Jest to rozsądne, można odłączyć się od sieci, tylko wiadomo, że internet nam wiele rzeczy ułatwia. Wszelkie aplikacje mobilne, których używamy do codziennego egzystowania, sprawiają, że mamy wszystko pod ręką. Nie tracimy czasu na wyszukiwanie treści w różnych źródłach czy miejscach. Podsumowując internet na pewno nam ułatwia życie, ale też trzeba wiedzieć, jak ten czas w internecie efektywnie wykorzystać. To odłączenie jest potrzebne, ale nie całościowe, kiedy użytkownik obiecuje sobie, że „już nigdy nie włączy internetu”, ale takie, że wyłącza go na jakiś czas, żeby to, co jest tu i teraz przeżyć realnie, a nie wirtualnie.

Ostrzegamy.online: Dlaczego warto podjąć próbę tymczasowego odłączenia się od sieci?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Warto podjąć taką próbę dla samooczyszczenia swojego umysłu, ponieważ jesteśmy zarzucani szeregiem różnych informacji, ciągle mamy coś nowego, ciągle gdzieś coś zaśmieca nasz mózg. Dochodzi do tego, że coraz częściej my jako użytkownicy patrzymy na nagłówki, a nie czytamy treści, dlatego takie samoodłączenie się czy podjęcie próby detoksu cyfrowego na pewno pozwoli nam spokojniej spoglądać na życie oraz wyciszyć umysł i samopoczucie.   

Ostrzegamy.online: Jakie doświadczenia mogą spotkać osobę, która zdecydowała odłączyć się od internetu?

Dr Karolina Dziewulska-Siwek – Na pewno osoba sama w swojej świadomości będzie miała poczucie, że coś przegapi istotnego i ją to ominie bezpowrotnie, czyli pojawi się w niej syndrom FOMO (fear of missing out). Chociaż coraz częściej można spotkać się ze zjawiskiem JOMO (joy of missing out), które jest przeciwstawieniem, gdzie osoba stawia na świadome wybory i skupienie się na tym co naprawdę ją interesuje. To odrzucenie nadaktywności i nieustającego bycia na bieżąco. Zjawisko JOMO zakłada również przeniesienie wirtualnych znajomości na rzeczywiste. To także spokojne podejście, skupienie się na tym, co ważne tu i teraz.

Z dr Karoliną Dziewulską-Siwek rozmawiała Paula Sikora-Malinowska.

Paula Sikora-Malinowska/Ostrzegamy.online