Problem bezpieczeństwa młodzieży w internecie dotyczy niemal każdego nastolatka w Polsce, coraz bardziej nowoczesne urządzenia mobilne zapewniają bowiem powszechny dostęp do sieci przez całą dobę. Z możliwości przebywania w wirtualnym świecie chętnie korzystają zwłaszcza młodzi ludzie. Zdecydowana większość młodzieży (93,4 proc.) w naszym kraju deklaruje, że korzysta z Internetu wielokrotnie w ciągu dnia, a około 30 proc. jest stale online – wynika z raportu „Nastolatki 3.0”, podsumowującego ogólnopolskie badanie młodzieży zrealizowane w 2016 roku. Dzieci poruszają się przy tym po sieci bez nadzoru rodziców, opiekunów czy nauczycieli, a wiedzę o funkcjonowaniu internetu zdobywają zazwyczaj samodzielnie lub z pomocą rówieśników, najczęściej starszego rodzeństwa. W efekcie najmłodsi nie są zazwyczaj przygotowani na zagrożenia, z jakimi mogą zetknąć się w sieci.
Nie można lekceważyć cyberprzemocy
Najpowszechniejszym problemem związanym z dostępem najmłodszych do Internetu, poza obecnością szkodliwych treści, takich jak pornografia czy materiały prezentujące sceny przemocy, jest występująca w sieci agresja, zwłaszcza w formie cyberprzemocy. Nierzadko dopuszczają się jej rówieśnicy, a polega ona między innymi na nękaniu, straszeniu oraz szantażowaniu, jak również rozpowszechnianiu kompromitujących, ośmieszających informacji, zdjęć czy filmów z użyciem sieci i narzędzi elektronicznych. Cyberprzemoc przybiera różnorakie formy – może to być rozsyłanie kompromitujących materiałów (w tym zdjęć i filmów), ale też tworzenie ośmieszających lub dyskredytujących memów czy profili na portalach społecznościowych.
Jak poważnym problemem jest cyberprzemoc wśród młodzieży, potwierdzają badania Najwyższej Izby Kontroli, przeprowadzone w 2017 roku wśród nauczycieli, rodziców i uczniów. Z cyberprzemocą zetknęło się prawie 40 proc. uczniów w Polsce oraz blisko 30 proc. rodziców i 45 proc. ankietowanych nauczycieli. Jednocześnie badane osoby nie wierzyły, że polskie służby są w stanie wykryć sprawcę cyberprzemocy i w efekcie blisko połowa ankietowanych uczniów stwierdziła, że w przypadku doświadczenia cyberprzemocy nie zwróciłaby się do nikogo o pomoc. Nieco ponad 13 proc. uczniów poprosiłoby o pomoc nauczyciela, a 19 proc. – rodziców.
Hejt internetowy skierowany w najmłodszych
Cyberprzemoc może wyrażać się również poprzez internetowy hejt, czyli werbalne wyzywanie, poniżanie i ośmieszanie drugiej osoby, które ma na celu obrażenie i wyrządzenie krzywdy młodemu człowiekowi. Najczęściej dzieci stykają się z agresywnymi, często wulgarnymi wypowiedziami w komentarzach pod artykułami czy pod postami zamieszczanymi na profilach mediów społecznościowych, jak Faceboook, Instagram, czy Twitter. Młodzi nie pozostają na tego typu wpisy obojętni. Z najnowszego raportu „Wilki i owce w Internecie” przygotowanego w 2017 roku przez organizację Global Dignity wynika, że 43 proc. młodych ludzi w wieku 12-24 lata doświadczyło hejtu, a 20 proc. samo prowokowało agresję.
Jednocześnie nastolatki mają świadomość niebezpieczeństw wynikających z hejtowania. Cytowane wyżej badanie pokazało, że aż 74% młodych Polaków zdaje sobie sprawę, że nadmierne narażenie na hejt może doprowadzić nawet do samobójstwa. Jak zatem dorośli mogą pomóc najmłodszym poruszającym się po sieci? Poza wsparciem udzielonym dzieciom, ważne jest także podnoszenie kompetencji nauczycieli i opiekunów. Dorośli powinni wiedzieć, jak się zachować, gdy dziecko poprosi ich o pomoc. Muszą też wykazać się umiejętnością rozpoznania, gdy z dzieckiem dzieje się coś niepokojącego, związanego z aktywnością w cyberprzestrzeni.
Kogo zawiadomić o sprawie?
Jeśli dana osoba jest świadkiem popełnienia przestępstwa lub ofiarą hejtu, powinna niezwłocznie zgłosić sprawę organom ścigania. Informację można przekazać pisemnie do prokuratury lub zawiadomić bezpośrednio policję, zgłaszając się na komisariacie i ustnie opisując sytuację funkcjonariuszom.
O wsparcie rodzice i dzieci mogą poprosić także specjalistów, w tym psychologa szkolnego. Ponadto pomoc dla rodziców, których dzieci doświadczają zagrożeń online oferuje Telefon dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci (tel. 800 100 100). Osoby poniżej 18 roku życia w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa online mogą skorzystać z Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (tel. 116 111).
Ostrzegamy.online